Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma yeniden işleme (EMDR), danışan merkezli, beden odaklı, psikodinamik gibi farklı terapi yöntemlerinin çeşitli özelliklerini içeren ve klinik protokolleri birleştiren bütüncül bir psikoterapi yöntemidir.
EMDR Nedir?
Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma yeniden işleme (EMDR), danışan merkezli, beden odaklı, psikodinamik gibi farklı terapi yöntemlerinin çeşitli özelliklerini içeren ve klinik protokolleri birleştiren bütüncül bir psikoterapi yöntemidir.
EMDR terapisinin temel yöntemi travmatik olayların etkilerini azaltmak için art arda gelen ritmik ve çift yönlü uyarımlara dayanır. Bu uyarımlar; işitsel uyarım, göz hareketleri, dokunsal vuruşlar gibi farklı yollarla sağlanmaktadır.
EMDR, ilk ortaya çıkışında travmatik olaylardan kaynaklanan sıkıntının etkilerini hafifletmek ve travma sonrası stres bozukluğunun (TSBB) tedavisinde kullanılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü, 2013 yılında yayınladığı kılavuzda çocuklar, ergenler ve yetişkinlerde görülen TSBB belirtilerinin tedavisinde EMDR terapisinin kullanımını önermiştir. Günümüzde EMDR TSBB dışında fobiler, kaygı bozuklukları, depresyon, bağımlılık gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.
EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?
EMDR terapisinde 8 aşamalı ve 3 yönlü bir protokol uygulanır. Amaç geçmişte yaşanan olayların yeniden işlenerek duyarsızlaştırmayı sağlamak, bugünkü belirtilerin tedavisi, danışanın gelecekte karşılaşacağı benzer olaylar karşısında, kazandığı pozitif düşünce ve duygularının geliştirdiği yeni bakış açısının davranışlarına yansıtabilmesidir.
EMDR Protokolü
Danışan Geçmişi: Sorunların ve semptomların kaynağı olan olaylar belirlenir ve tedavi planı oluşturulur.
Hazırlık Aşaması: Danışan EMDR hakkında bilgilendirilip belirli bir amaca ulaşmaya hazır hale getirilir.
Değerlendirme: Terapist, danışanın hedef olayı temsil eden resmi, bu resimle ilgili şu anki negatif duygularını, bedenindeki hislerini ve ulaşmak istediği pozitif düşünceyi belirlemesine yardımcı olur.
Duyarsızlaştırma: Bu aşamaya, danışan olayı temsil etmek üzere seçtiği resme odaklanarak oluşan negatif duyguları hisseder ve bedeninde bu negatif duyguları yaşayarak başlanır. Ardından danışan zihnini tamamen serbest bırakır ve düşüncelerinin nereye doğru gittiğini kontrol etmeden zihninden geçen her şeyin bilincine varır.
Danışan işlemleme sırasında terapistin iki yöne doğru hareket ettirdiği parmağını gözleriyle takip eder. Terapist her setten sonra danışanına zihninden geçen düşünceleri sorar, işlemlemeyi kontrol eder ve her aşamada danışanına rehberlik eder. Olayın ve danışanın kendisiyle ilgili pozitif duyguları arasında bağ kuruluncaya kadar ve olayın etkisi daha az rahatsızlık verilinceye kadar işlemlemeye devam edilir.
Yerleştirme: Danışanın pozitif duygularını pekiştirmek için setler uygulanır.
Beden Tarama: Danışanın bedenini taraması ve rahatsız edici bir duyum varsa işlenmesi sağlanır.
Kapanış: Terapist danışanına geri dönüşlerde bulunur, gerektiği durumlarda rahatlatıcı teknikler uygular, seanstan sonra olabilecek durumları anlatır ve danışanın psikolojik tepkileri hakkında kısa notlar almasını ister.
Yeniden Değerlendirme: Bir önceki seansın yorumlanması yapılır, terapist önceki seansta danışanın pozitif inancının yerleşip yerleşmediğini kontrol eder ve danışandan gelen yeni bilgileri değerlendirir. Bu değerlendirmeler sonucunda ise ya işleme süreci devam eder ya da yeni anılarla çalışılmaya başlanır.
EMDR Terapisi Ne Kadar Sürer?
EMDR kısa süreli terapiler grubunda yer alır. Tedavinin süresi sorunun tipi, yaşam koşulları, travmaların sayısı ve etkilerine göre değişebilmektedir.