Kişinin hem ruhsal hem de bedensel varlığını sarsan yaralayan ve inciten her türlü olay ve durumlara travma adı verilmektedir. Sel, deprem, savaş, fiziksel ve psikolojik şiddetler yaşatan her durum ve olaylar travma ile bağlantılı olarak ortaya çıkan post travmatik olarak stres bozukluklarına sebep olabilir. Buna benzer stresörler ile karşılaştıktan sonra birkaç gün içinde başlayıp bir ay içinde azalmalar görülüyorsa buna akut stres bozukluğu, travmatik olaydan birkaç hafta ve ya birkaç ay sonra tekrardan ortaya çıkıyorsa post travmatik stres bozukluğu adı verilmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğunun belirtileri benzemekle birlikte en sık travma ile ilgili ise kabus benzeri rüyalar görme, yeniden yaşantıya kapılma (flash backler), yoğun bir biçimde korku, kaygı, endişe, tekrar olacağı ile ilgili beklenti anksiyetesi, duygulanımda küntleşmenin görülmesi, bazen fazlasıyla uyarılmışlık halleri görülebilir. Bunlara benzer olaylardan, yerlerden ve konuşmalardan sürekli olarak uzak durma gibi kaçınma davranışları, sosyal çekilme, ortama karşı güvensizlik duygularının ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri;
- Travma sonrası stres bozukluğunda olayın veya durumun sürekli olarak hatırlanması ve akla gelmesi,
- Görüntülerin çoğu anlarda zihinde yeniden canlanması
- Olayı tekrardan şimdiki anda yaşıyormuş gibi davranma
- Olayı hatırlatan herhangi bir uyarıcı karşısında yoğun sıkıntı ve stres duyma
- Travma içerikli kabuslar görme
- Travma sonrası stres bozukluğunda olayı hatırlatan durumlardan, kişilerden, mekânlardan, aktivitelerden, objelerden uzak durma isteği
- Travma sonrası stres bozukluğunda olayla ilgili önemli detayların bellekten silinmesi,
- Sürekli duyulan korku,
- Dehşet duygusu ile hayatı yaşama
- Kendine ve dış dünyaya ilişkin olumsuz genellemeler dış dünyaya karşı ilginin kaybolması,
- Duygusal küntlük,
- Ani sesler karşısında irkilerek korku duymak
- Uyumakta güçlük çekmek,
- Bir işe odaklanmada ve dikkat etmede problemler yaşama,
- Ufak bir şeye aniden öfkelenerek strese kapılmak,
Posttravmatik (Travma sonrası) stres bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Uyku sorunları, yoğun anksiyete, bunaltı ve depresif durumlarda ilaç tedavisi eklenebilir.
- Bilişsel davranışçı terapilerin uygulanması
- Sosyal destek sağlayan sistemlerinin fazlalaştırılması
- EMDR uygulamaları Travma sonrası stres bozukluğu rahatsızlığının tedavilerinde uygulanabilir.